انواع دندان مصنوعی
دندان مصنوعی چیست؟
دندان‌های مصنوعی جایگزینی متحرک برای دندان‌های از دست رفته و بافت‌های مجاور آن‌ها هستند.لمینت دندان در رشت این دندان‌ها را معمولا از رزین آکریلیک و در برخی مواقع از فلزات می‌سازند. پروتزهای دندانی می‌توانند موجب بهبود توانایی صحبت کردن و جویدن شوند و از افتادگی عضلات صورت جلوگیری می‌کنند.
به‌طوری‌که فرد با وجود این پروتزها می‌توانند صورتی جوان‍تر و لبخندی زیبا داشته باشد. برای دندان مصنوعی نیز روش‌های درمانی جایگزینی مانند بریج و ایمپلنت نیز وجود دارد که بیشتر در مواقعی که فرد تنها چند دندان خود را از دست داده است پیشنهاد می‌شود.
انواع دندان مصنوعی
پروتزهای دندان مصنوعی دارای انواع مختلفی هستند که هر یک در موارد متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله این پروتزها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
- دندان مصنوعی ثابت
دندان مصنوعی ثابت می‌تواند جایگزینی عالی برای دندان‌های از دست رفته باشد و زیبایی دندان‌ها را به آن‌ها باز می‌گرداند. از این دندان‌ها حتی می‌توان با پایه بریج ثابت هم استفاده کرد که دیگر به استفاده از دندان مصنوعی متحرک نیازی نباشد. لازم به ذکر است که اشاره کنیم دندان مصنوعی ثابت نوعی دندان مصنوعی بدون سقف است. این دندان‌ها به خوبی می‌توانند حس داشتن دندان‌های طبیعی را در فرد به وجود آورند.
برای جایگذاری این دندان‌ها، یک قلاب فلزی را به صورت دائم در استخوان فک می‌کارند و پس از گذشت یک دوره ۶ ماهه و رشد استخوان فک اطراف این قلاب، دندان مصنوعی ثابت را به آن متصل می‌کنند. دندان مصنوعی ثابت نمی‌تواند گزینه مناسبی برای تمامی افراد باشد و باید حتما دندان‌پزشک تشخیص دهد کدام پروتز دندانی برای فرد مناسب‌تر است.
- دندان مصنوعی تکهای
دندان مصنوعی تکهای فک بالا یا پایین تنها در مواردی مورد استفاده قرار می‌گیرد که در هر دو فک یک یا چند دندان طبیعی وجود داشته باشد. این دندان‌ها متصل به پایه پلاستیکی همرنگ لثه هستند و به بدنه‌ای فلزی وصل می‌شوند. در واقع این تکه فلزی قسمتی از فک بالا را در خود نگه می‌دارد. دندان‌های مصنوعی تکهای ظرافت بالایی دارند و متحرک هستند و با توجه به اینکه به جای قلاب، با استفاده از اتصال‌های داخلی به روکش‌های کناری متصل می‌شوند ظاهری بسیار طبیعی دارند.
- دندان مصنوعی درون کاشت دندانی یا ایمپلنت
ایمپلنت‌های دندانی دارای پایه‌ای فلزی از جنس تیتانیوم هستند، ازاینرو کاملا با سلول‌های بدن سازگاری دارند. ایمپلنت‌ها نوعی دندان مصنوعی تکهای ثابت برای دندان‌های از دست رفته محسوب می‌شوند. دندان‌پزشک این دندان‌های مصنوعی تکهای ثابت را داخل استخوان فک ثابت کرده و تاج و روکش دندان را روی آن می‌گذارد.
این روش برای افرادی که یک یا چند دندان و یا افرادی که تمامی دندان‌های خود را از دست داده‌اند می‌تواند روش مناسبی باشد و زیبایی لبخند و توانایی جویدن را به آن‌ها باز می‌گرداند. در این روش به جای جراحی و شکاف لثه، جراح محل قرارگیری ایمپلنت را تعیین می‌کند و میزان تراکم استخوان را در اسکن مشاهده می‌کند.
- دندان مصنوعی ژله‌ای
یکی دیگر از انواع دندان مصنوعی، دندان مصنوعی ژله‌ای است. این دندان‌ها در مقایسه با دندان مصنوعی تکهای ثابت، دندان مصنوعی تکهای چسبی و دندان مصنوعی تکهای فک بالا دارای انعطاف‌پذیری بیشتری است. در برخی از مواقع با در نظر گرفتن استخوان‌های فک بیمار و وضعیت دندان‌های بیمار دندان‌پزشک استفاده از این نوع دندان مصنوعی را پیشنهاد می‌کند. مهم‌ترین تفاوت دندان مصنوعی ژله‌ای با سایر پروتزهای دندانی، عدم ایجاد حساسیت، شکننده نبودن و سهولت در استفاده اشاره نمود. این پروتزها به راحتی به لثه می‌چسبند و دیگر به چسب یا اتصالات خاصی نیاز ندارند.
در کنار ویژگی‌های مثبت این نوع دندان‌های مصنوعی باید به معایب آن‌ها نیز اشاره کنیم. این دندان‌ها قیمت بالایی دارند و با توجه به نرم بودن، عمل جویدن با آن‌ها چندان با کیفیت نیست. دندان مصنوعی ژله‌ای به مرور زمان موجب تحلیل دندان‌های زیرین می‌شود و ممکن است با فک و دندان‌های بیمار تطابق چندانی نداشته باشند.
- دندان مصنوعی کامل
دندان مصنوعی کامل شامل دندان‌ها و لثه‌های پروتزی است و معمولا برای افرادی تمامی دندان‌های هر دو فک و یا فک بالا یا پایین را از دست داده‌اند مورد استفاده قرار می‌گیرد. ازاینرو افراد می‌توانند حدود ۸ الی ۱۲ هفته پس از کشیدن دندان‌های طبیعی خود و التیام یافتن لثه برای سفارش ساخت دندان مصنوعی کامل اقدام کنند.
دندان‌های مصنوعی کامل فوری پیش از کشیدن دندان‌ها ساخته می‌شوند تا در دوران التیام لثه‌ها دندان داشته باشد. با توجه به اینکه استخوان‌ها و لثه‌ها به مرور زمان دچار انقباض می‌شوند، پروتزهای دندانی فوری باید در این مدت بیشتر تنظیم شوند. در نتیجه می‌توان گفت دندان‌های مصنوعی فوری یک درمان موقت هستند تا زمانی دندان‌های مصنوعی اصلی آماده می‌شوند.
نحوه ساخت دندان مصنوعی
این پروسه حدود چند هفته طول می‌کشد. در ابتدا دندان‌پزشک قالب‌ها و اندازه‌گیری‌های دندان فرد را انجام می‌دهد تا بتواند یک دندان مصنوعی سفارشی را بسازد. پس از ساخت دندان مصنوعی معمولی بیمار باید چند جلسه به کلینیک دندان‌پزشکی مراجعه کند تا مطمئن شود دندان‌ها به خوبی روی فک قرار می‌گیرند و دارای شکل و رنگ مناسبی هستند.
در جلسه پایانی دندان‌پزشک با قرار دادن دندان مصنوعی داخل دهان بیمار راحتی آن را بررسی می‌کند به طوری که بیمار احساس طبیعی داشته باشد. کشیدن دندان‌ها و کبود دندان در دهان موجب تاثیرگذاری بر استخوان فک می‌شود. به‌طوری‌که مقداری استخوان کوچک شده و وضعیت قرارگیری دندان‌های مصنوعی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
ازاینرو بعضی از دندان‌پزشکان استفاده از مینی ایمپلنت‌ها را برای حفظ تراکم استخوان و شکل طبیعی صورت پیشنهاد می‌دهند. علاوه بر این ایمپلنت‌ها به عنوان یک پایه برای اتصال دندان‌های مصنوعی به آن‌ها نقش مهمی دارد. زیرا موجب می‌شوند صحبت کردن و غذا خوردن بیمار خیلی راحت شود و دندان‌ها دارای حداقل حرکت ممکن باشند.
مراقبت‌های دندان مصنوعی
یادگیری استفاده از دندان مصنوعی به تمرین مداوم نیاز دارد و فرد هر چقدر سن کمتری داشته باشد سریع‌تر یاد می‌گیرد که چگونه به دندان مصنوعی عادت کند. از جمله نکاتی که برای عادت کردن به دندان‌های مصنوعی باید انجام شود می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
- دندان‌های مصنوعی فک پایین همیشه از بالا دندان‌های فک بالا شل‌تر هستند، ازاینرو باید هنگام غذا خوردن از طریق عقب بردن زبان آن‌ها را پایین نگه دارد.
- بهتر است که حین جویدن و غذا خوردن از هر دو طرف دهان کمک بگیرید و در چند روز اول بیشتر غذاهای نرمی مانند ماهی و نان نرم و تخم مرغ استفاده کنید.
- در نخستین شب‌ها دندان مصنوعی که داخل دهان قرار گفته آن‌ها را از دهان خارج نکنید، تا بتوانید به آن‌ها عادت کنید. اما پس از آن می‌توانید دندان‌های مصنوعی را شب به هنگام خواب از دهان خارج کنید تا سالم‌تر باقی بمانند.
- در مواقعی که می‌خواهید دندان مصنوعی خود را از دهان خارج کنید حتما آن را داخل آب سرد قرار دهید، زیرا خشک شدن این دندان‌ها موجب تغییر شکل آن‌ها می‌شود.
- بهداشت دهان و دندان را همانند قبل رعایت کنید.
- محکم شدن دندان‌های مصنوعی در فک پروسه‌ای زمان بر است. ازاینرو باید صبور باشید تا دندان‌ها به خوبی در جای خود قرار بگیرند.
قیمت دندان مصنوعی
هزینه و قیمت دندان مصنوعی یکی از مسائلی است که در هنگام استفاده از این روش درمانی مطرح می‌شود. میزان هزینه این دندان‌ها به وضعیت دهان و دندان بیمار، مواد به کار برده شده، نوع دندان مصنوعی، تکنیکی که توسط دندان‌پزشک مورد استفاده قرار می‌دهد و موقعیت جغرافیایی کلینیک بستگی دارد. هر یک از انواع دندان مصنوعی دارای هزینه‌های متفاوتی هستند و باید ضمن در نظر گرفتن این هزینه‌ها حتما به دندان‌پزشک متخصص و مجرب مراجعه کنید تا بتوانید بهترین نتایج را دریافت نمایید.